Filip spotkał Natanaela i powiedział do niego: «Znaleźliśmy Tego, o którym pisał Mojżesz w Prawie i Prorocy – Jezusa, syna Józefa z Nazaretu». Rzekł do niego Natanael: «Czyż może być co dobrego z Nazaretu?» Odpowiedział mu Filip: «Chodź i zobacz». Jezus ujrzał, jak Natanael zbliżał się do Niego, i powiedział o nim: «Patrz, to prawdziwy Izraelita, w którym nie ma podstępu». Powiedział do Niego Natanael: «Skąd mnie znasz?» Odrzekł mu Jezus: «Widziałem cię, zanim cię zawołał Filip, gdy byłeś pod drzewem figowym». Odpowiedział Mu Natanael: «Rabbi, Ty jesteś Synem Bożym, Ty jesteś Królem Izraela!» Odparł mu Jezus: «Czy dlatego wierzysz, że powiedziałem ci: Widziałem cię pod drzewem figowym? Zobaczysz jeszcze więcej niż to». Potem powiedział do niego: «Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Ujrzycie niebiosa otwarte i aniołów Bożych wstępujących i zstępujących na Syna Człowieczego»

(J 1,45–51)

Odtąd już na zawsze został przy Mistrzu. Znany pod dwoma imionami: Natanael i Bartłomiej, apostoł po wniebowstąpieniu Chrystusa głosił Ewangelię w krajach Wschodu. Zmarł śmiercią męczeńską prawdopodobnie w 70 roku. Został ścięty, a wcześniej żywcem obdarty ze skóry.

Kult św. Bartłomieja datuje się od V w. Grecy obchodzą jego uroczystość 11 czerwca, Ormianie 8 grudnia i 25 lutego, Etiopczycy 18 lipca i 20 listopada. Kościół łaciński od VIII w. 24 sierpnia. W VI w. wzniesiono pierwszą świątynię ku jego czci na wyspie Eolia – w Polsce jest ponad 150 kościołów.

Relikwie świętego znajdują się w Bazylice św. Bartłomieja w Rzymie.

Ikonografia
Jego postać, od kilku wieków jest inspiracją wielu mistrzów pędzla i dłuta, a tematami – osoba (przedstawiany w długiej tunice, przepasanej paskiem,  często ukazywany ze ściągniętą z niego skórą) lub męczeńska śmierć.  Jego atrybutami są: księga, nóż, zwój.

Patronat
Jest patronem: rzeźników, garbarzy, introligatorów, siodlarzy, szewców, tynkarzy, górników, krawców, piekarzy, sztukatorów, bartników, pasterzy, właścicieli winnic, grzybiarzy i rolników. We Florencji, sprzedawców oliwy, serów i soli. Wzywany bywa w przypadkach chorób nerwowych, konwulsji i chorób skóry.

Polskie przysłowia
~ Od Bartłomieja lepsza w stodole nadzieja.
~ Bartłomiej zwiastuje jaka jesień następuje.
~ Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych
pączków nasmażyła.

Litania do świętego Bartłomieja Apostoła

Kyrie eleison, Chryste eleison, Kyrie eleison.
Chryste, usłysz nas! Chryste, wysłuchaj nas!

Ojcze z nieba, Boże, zmiłuj się nad nami
Synu, Odkupicielu świata, Boże –
Duchu Święty, Boże –
Św. Trójco jedyny Boże –

Św. Maryjo, módl się za nami
Królowo Apostołów –
Królowo Męczenników –
Św. Bartłomieju Apostole –
Św. Bartłomieju, otwarty na głos prawdy –
Św. Bartłomieju, prawdziwy Izraelito –
Św. Bartłomieju, wyznający Bóstwo Syna Bożego –
Św. Bartłomieju, powołany na ucznia przez Jezusa –
Św. Bartłomieju, wybrany apostołem –
Św. Bartłomieju, uczestniku cudownego połowu ryb –
Św. Bartłomieju, pełen wiary i pobożności –
Św. Bartłomieju, nieustannie zjednoczony z Bogiem –
Św. Bartłomieju, przepojony miłością Boga i bliźniego –
Św. Bartłomieju, wzorze gorliwości apostolskiej –
Św. Bartłomieju, głosicielu Dobrej Nowiny –
Św. Bartłomieju, Apostole różnych ludów –
Św. Bartłomieju, kolumno Kościoła świętego –
Św. Bartłomieju, prześladowany dla Ewangelii –
Św. Bartłomieju, męczenniku za wiarę Chrystusową –
Św. Bartłomieju, krzyżowany na wzór Chrystusa –
Św. Bartłomieju, wierny Chrystusowi aż do śmierci –
Św. Bartłomieju, patronie różnych zawodów –
Św. Bartłomieju, opiekunie podróżnych –
Św. Bartłomieju, orędowniku nasz przed Bogiem –

Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, przepuść nam, Panie
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, wysłuchaj nas, Panie
Baranku Boży, który gładzisz grzechy świata, zmiłuj się nad nami

P: Módl się za nami św. Bartłomieju.
W: Abyśmy się stali godnymi obietnic Chrystusowych.

Módlmy się:
Wszechmogący Boże, utwierdź w nas szczerą wiarę, która łączyła świętego Bartłomieja z Twoim Synem, i spraw za jego wstawiennictwem, aby Twój Kościół stał się dla wszystkich narodów sakramentem zbawienia. Przez Chrystusa, Pana naszego. Amen