Historia

Kościół św. Bartłomieja

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Bartłomieja w Łapanowie ufundowany został w 1529 r. Źródła mówią jednak, że już wcześniej na jego miejscu istniał inny kościół drewniany, gdyż właściciele wsi, Łapkowie, już w roku 1463 posługiwali się tytułem patronów kościoła. Bezsporny pozostaje ponadto fakt, że kościół wzniesiony w 1529 r. posiadał elementy wcześniejszej budowli. Za fundatora kościoła powszechnie uważa się ówczesnego właściciela Łapanowa, Mikołaja Łapkę, on to w dokumentach widnieje jako patron. Należy jednak wspomnieć o dokumencie erekcyjnym opisanym w Kronice Parafialnej, który wymienia drugiego fundatora – ówczesnego proboszcza ks. Jana Wielamowskiego. Według akt wizytacyjnych z 1596 r. parafia łapanowska składała się w tym czasie z Łapanowa, Lubomierza, Kępanowa, Grabia, Boczowa, Brzozowej, Ubrzeży, Kobylca, Woli Wieruskiej, Janiszówki, Wolicy oraz Woli Grabskiej i miała 3 patronów kościoła – Hieronima Łapkę, Stanisława Lubomirskiego oraz Jana Dąbrowskiego. Prawdopodobnie w wyniku pożaru bądź powodzi na początku XVII w. kościół został poważnie zniszczony, stąd też konieczna była jego odbudowa. Dokonał tego w 1614 r. Marcin Lutosławski, ówczesny dziedzic Łapanowa. Z jego to inicjatywy do południowej nawy kościoła dobudowano kwadratową kaplicę św. Anny. Ponadto przebudowano kościół poprzez obniżenie dachu, zmieniono też pierwotne gotyckie wyposażenie na barokowe lub rokokowe. W roku 1754 ówczesny proboszcz Stanisław Guławski wystawił kaplicę różańcową, wymalował ją i ozdobił. Kolejna rozbudowa połączona z koniecznym odrestaurowaniem miała miejsce w roku 1812. Za proboszcza ks. Karola Guskiewicza (od 1883) kościół z kaplicą okazał się zbyt mały, dokonano więc jego powiększenia w kierunku chóru. Napis pod chórem informuje ponadto, że w roku 1903 świątynia została odmalowana przez malarzy z Bochni. Kolejnym ważnym etapem w życiu parafii było wybudowanie plebani oraz budynków gospodarczych – miało to miejsce w okresie kiedy proboszczem w Łapanowie był ks. Józef Dańkowski (od 1910). W 1950 r. odnowiono prezbiterium i wyzłocono wielki ołtarz oraz twarz Matki Boskiej Różańcowej w kaplicy. Było to podyktowane wizytą w parafii znamienitego gościa – kardynała Adama Stefana Sapiehy. Kiedy w drugiej połowie XX w. okazało się, że świątynia nie jest w stanie pomieścić wszystkich parafian, z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. Marcina Kuligi przystąpiono do budowy nowego kościoła. W zabytkowym kościółku nadal jednak odprawiane były msze święte, w dodatku został on wpisany na tzw. Szlak Architektury Drewnianej. Generalny remont kościoła miał miejsce w ostatnich latach – dokonano wtedy m.in. wzmocnienia fundamentów, wymianę odeskowania oraz pokrycia dachowego. Obecnie świątynia pod wezwaniem św. Bartłomieja odbudowywana jest po tragicznej w skutkach powodzi z maja 2010 r.

Należy pokrótce wspomnieć o ołtarzach znajdujących się wewnątrz kościoła. Główny ołtarz w kościele prawdopodobnie jest dziełem lokalnego snycerza i rzeźbiarza Piotra Korneckiego z Gdowa. Zdobią go obrazy ołtarzowe wykonane dawną technologią malarstwa tablicowego, temperowego ze złoceniami. Ołtarze boczne, mimo iż pochodzą z XVII/XIX wieku mają jednak formę barokową. Z końca XV w. pochodzi gotycka chrzcielnica w formie kielichowej z dekoracją architektoniczną. Należy również zaznaczyć, iż na dwóch ścianach zewnętrznych znajdują się epitafia. Pierwsze z nich, wykonane w stylu barokowym, powstało na cześć zmarłego w 1652 r. Marcina Łapki z Łapanowa herbu Drużyna. Jest to płaskorzeźba ukazująca klęczącego przed krucyfiksem towarzysza husarskiego w zbroi z przepasaną zakrzywioną szablą. Drugie epitafium, również barokowe, wykonane zostało na cześć zmarłego w roku 1666 Andrzeja z Werby Werbskiego herbu Pilawa. Obok kościoła wznosi się drewniana dzwonnica z XVIII wieku, która w ostatnich latach została gruntownie odnowiona.

Oprac. Mirosław Drożdż
na podst. książki P. Sotoły „Łapanów i okolice. Zarys dziejów”.